vrijdag 27 maart 2009

Europese blauwe vlag kleurt groen!

Vanavond heb ik de eer en het genoegen om het congres van de Europese groene partijen in het Europees Parlement te mogen openen. Vrijdag en zaterdag organiseert de koepelorganisatie European Green Party (EGP) dit congres dat tevens de officiële aftrap is voor de Europese groene verkiezingscampagne. Meer dan duizend kandidaten en leden uit heel Europa zullen op 27 en 28 maart het Europees Parlement groen kleuren. Ik kijk er naar uit want dit soort bijeenkomsten zijn bij de groenen altijd inspirerend! En ja, ondanks de serieuze thema´s wordt er ook gelachen en gefeest.

Morgen wordt het Manifest 'Een Groene New Deal voor Europa' gestemd en gepresenteerd. Overal in Europa trekken de kandidaten ten strijde met dit pleidooi: investeer als Europese Unie massaal, maar op een doordachte en gecoördineerde manier in groene en innovatieve technologieën, die ons minder afhankelijk maken van de import van vervuilende energiebronnen als olie, steenkool en uranium. Investeer in een pan-Europees plan dat tot doel heeft om in Europa tegen 2030 alle stroom uit het hele gamma duurzame bronnen te genereren. Zij die zeggen dat dit niet kan, zeg ik eenvoudig yes we can.

Dat betekent een plan waarbij de hele EU - net als 50 jaar geleden met de EGKS en Euratom - gezamenlijk en massaal investeert in de uitbouw van een pan-Europees elektriciteitsnetwerk. Dat ook kleine landen kan koppelen aan de duurzame stroomproductie van bijvoorbeeld windmolenparken op de Noordzee, op waterkrachtcentrales in Noorwegen, duurzame biomassacentrales in Midden-Europa en zonnecentrales in Spanje en Portugal. Dat is goed voor innovatieve nieuwe werkgelegenheid, duurzame energievoorziening en structureel veel minder CO2-uitstoot.

De Green New Deal gaat ook over een grootscheeps overheidsprogramma dat huizen en kantoren isoleert: goed voor de werkgelegenheid, goed voor een lager energieverbruik en dus de portemonnee van burgers, instellingen en bedrijven. En ook weer goed voor het terugdringen van CO2-uitstoot. De Green New Deal gaat over het redden maar tegelijk drastisch hervormen van de autosector tot een industrie die werkt naar zero-uitstoot voertuigen.

Wij staan bepaald niet alleen. Overal ter wereld steunen invloedrijke stemmen ons verhaal. Volgende week op de G20 zal VN-baas Ban ki Moon de wereldleiders oproepen om de crisis te benutten als opportuniteit om de wereldeconomie te dirigeren naar duurzame groei en groene technologie en jobs: "Dit moet onderdeel vormen van elk mondiaal herstelplan."

En deze week werd de door het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bestelde studie A Global GreenRecovery gepresenteerd door Ottmar Edenhofer, hoofdeconoom van het Potsdam Institute for Climate Impact Research (PIK) en de Brit Lord Nicholas Stern, hoofd van het milieu en klimaatonderzoeksprogramma van de London School of Economics and Political Science (LSE).

Zij stellen klaar en duidelijk dat een groene ombouw van de economie, op korte en lange termijn positieve economische effecten zal hebben. En de dreigende klimaatverandering kan indammen. En instabiliteit kan beperken, omdat er geen keiharde strijd om bijvoorbeeld olievoorraden meer nodig is. Doen we het niet, dan is elk economisch herstel futiel. Immers, zo gauw de olieprijs weer fors omhoog gaat, zitten we weer in de penarie! Kwestie van eco-logisch denken.

Ook een vooraanstaand Vlaams denker, econoom Geert Noels, denkt er zo over. In De Tijd schreef hij deze week: "De economische wereld heeft de knop omgedraaid. Of de olieprijzen nu hoog of laag zijn, of het nu crisis is of niet, de bedrijfswereld is er ondertussen van overtuigd dat er een probleem is met het klimaat en dat de toekomst groen zal zijn. Zij hebben al lang begrepen dat groen niet betekent terug naar de tijd van toen, dat groene producten ook meer comfort betekenen." In zijn boek Econoshock schrijft Noels terecht dat de ecologische schok de zwaarste van alle schokken kan worden. Noels is niet zo negatief over de politiek: "Kijk naar elk herstelplan dat overheden invoeren, allemaal hebben ze een groene touch. Groen is ook niet meer het monopolie van één politieke partij. Elke politieke partij heeft intussen een groen kantje."

Daar ben ik het niet met hem eens. In het EP merken we vaak genoeg dat andere politieke families groen spreken, maar lang niet altijd groen stemmen. Ik illustreer hun houding wel eens met een knipoog via deze uitspraak van de beroemde komiek Groucho Marx: "Wat kan mij het nageslacht schelen - heeft het nageslacht zich al ooit om mij bekommerd!?"

Het is een grappige oneliner...die wel een politieke houding weerspiegelt. Daarom - dat weet men intussen zelfs in de VS - hebben we politici nodig die voor echte verandering durven gaan. Supersize your vote, vote Green!

donderdag 26 maart 2009

De heilige koe is ziekjes

Het is een serieus probleem: net als in de VS dreigen ook Europese autofabrikanten in panne te vallen. Direct en indirect staat die industrie voor ruim 12 miljoen jobs (6 % van de actieve bevolking van de EU). Daarom keurde het Europees Parlement (EP) gisteren in Straatsburg een Resolutie goed die tot doel heeft die zieke industrie aan het euro-infuus te leggen. Een meerderheid van het EP vraagt ook aan de Europese Commissie om met name kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen met financiële steun via de Europese Investeringsbank (EIB) en door overheidsgaranties voor leningen tegen een lage rente, in het bijzonder voor KMO's. Het EP dringt er bij de lidstaten op aan om er samen met de Commissie voor te zorgen dat alle maatregelen op Europees niveau 'coherent, doelmatig en gecoördineerd zijn.' Natuurlijk, maar dan wel graag in de juiste richting en niet in een doodlopende straat rijden!

Want het klinkt natuurlijk mooi in verkiezingstijd: de auto-industrie redden. Maar volgens mij hebben de sociaal-democraten, de christen-democraten en de liberalen door deze resolutie een ongezonde dosis kortzichtigheid laten zien. Die fracties stemden ervoor om de auto-industrie een zak geld te geven zonder er strenge, toekomstgerichte eisen rond duurzaamheid aan te verbinden. De autosector is niet alleen door de economische crisis in slecht vaarwater terecht gekomen. De sector had al een structurele overproductie van naar schatting 20%. Bovendien hebben de meeste autofabrikanten nagelaten om in milieuvriendelijke technieken te investeren. Tien jaar geleden al werd er in de EU met deze industrie een vrijwillige overeenkomst gesloten. Het doel was om hen zelf te laten werken aan zuiniger en dus minder CO2-uitstotende voertuigen. Maar helaas hebben ze zich daar weinig van aangetrokken. Nu lopen ze achter de feiten aan.

We moeten durven zeggen dat de autoproducenten weinig lijken te leren uit de huidige crisis, net als de grote politieke families. Andermaal blijkt dat ze louter lippendienst bewijzen aan de klimaatcrisis. Ze lijken niet te willen zien dat we door intelligent, Europees industriebeleid de technologische vooruitgang kunnen stimuleren en daarmee duurzame jobs, en tegelijkertijd klimaatproblemen kunnen bestrijden. De CO2-emissies van de vervoersector zijn blijven stijgen (goed voor ongeveer een derde van alle CO2), terwijl die in alle andere sectoren gedaald zijn.

Anders dan de strikte eisen van de regering-Obama aan de Amerikaanse industrie, bieden de maatregelen waar het EP voor stemde, nu juist geen antwoord op die structurele problemen. Men zegt wel dat het groener moet, zonder daar concrete cijfers op te plakken. We hebben gezien dat dat tot niets leidt. Een blanco cheque geven is geen oplossing. We moeten geen oude vergankelijke technieken subsidiëren. In plaats daarvan moeten we ervoor zorgen dat autofabrikanten per direct in innovatie gaan investeren. Zo maak je de sector toekomstbestendig. Dan bewijs je de miljoenen Europeanen die in de auto-industrie werken pas echt een dienst. A Green New Deal!

Dus meer uiterst zuinige, hybride auto's en liefst elektrische wagens op de markt, gestimuleerd met uiterst lage belastingen, en aankoopstimuli en investeringen in onderzoek. De EIB moet investeren in de ontwikkeling van schoon vervoer, zoals het spoorvervoer, het openbaar vervoer in de steden en meer efficiënte, schone auto's.

Eurovison: een Europees plan voor herstructurering en omschakeling van de sector, herscholing van werkloze werknemers en hen bijvoorbeeld begeleiden richting de productie van duurzame technologie en de groeiende sector van het openbaar vervoer, is nu reeds goed voor zeker een miljoen jobs. We moeten als politici visie durven hebben en ons niet laten regeren door angst en lobbyisten.

woensdag 25 maart 2009

Staatsman of Staesman?

Ook zo genoten van de miraculeuze wederopstanding van Guy Verhofstadt? Hij doet een jaar niets, nada, niente voor Europa, beslist dan van zijn Toscaanse berg af te dalen en krijgt plots elke microfoon en camera op zich gericht om het Europese evangelie te proclameren.

Al die aandacht is hem van harte gegund. Het toont in ieder geval weer eens aan dat veel media sterk uit zijn op vedettecultuur en politiek theater.

Serieuze informatie over de Europese Unie is - met uitzondering van een handvol koppige journalisten en Geert Maks In Europa - een bedreigd cultuurgoed in de massamedia.

Ik ben dus heel erg blij dat politici als Verhofstadt op tv met bevlogenheid en passie de Europese samenwerking en integratie bepleiten. Alles beter dan de clowns van bijvoorbeeld Lijst Dedecker - 'smaakt wel vettig, maar is niet lekker'. Dit soort figuren die dankzij karikaturen en halve waarheden de toch al broze sympathie van burgers met hun Europese Unie met plezier ondergraven.

Neem nu Derk-Jan Eppink, de Europese kandidaat voor LDD. Het is wat makkelijk: schoppen tegen het Europees establishment, terwijl hij er zelf als kabinetsmedewerker van eurocommissaris Frits Bolkestein en daarna commissaris Siim Kallas bijna een decennium lang zélf deel van uitmaakte. En daarvoor was hij zelfs een tijdlang parlementair medewerker van een Nederlands europarlementslid. Een oranje Europese mandarijn die het Europese parlement op dubieus populistische wijze een praatbarak noemt en er vervolgens zelf voor kandideert. Faut le faire!

Dit soort onversneden cynisme doodt natuurlijk alle aandrang van burgers om de Europese politiek te volgen, laat staan er zich mee te bemoeien. Wat blijft hangen bij 'de mensen' is dat die kliek in Brussel vooral hun zakken volstopt en zich niet bezig houdt met ernstige zaken. Quod non.

Ik heb ook regelmatig kritiek op wat er mis gaat in Europa. Maar ik doe dat al vele jaren op een constructieve manier en probeer vanuit de uiterst effectieve groene fractie van binnenuit voor verbetering te vechten. Niet voor niks ben ik een zeer actief lid van de antifraudecommissie van het EP. Ik praat niet recht wat krom is. Ik ben niet beroerd om wantoestanden aan te klagen en te verhinderen.

Ook ik erger me aan de wijze waarop de EU zichzelf verkoopt aan de burger. Voor veel mensen is het de laatste jaren een kil, abstract project geworden, zonder sociaal gezicht. Bij de eurobarometerpeiling van enkele maanden geleden bleek dat Europeanen zich vooral zorgen maken over inflatie, economie, werkgelegenheid, gezondheidszorg. Allemaal zaken waar de EU een positieve rol kan spelen en ook speelt. Vandaar mijn pleidooi voor een "Groene New Deal" die zorgt voor oplossingen voor de problemen waar de mensen echt om geven.

Toch zijn veel mensen negatief gestemd, vooral in de nieuwe lidstaten. Juist daar blijken enorm veel mensen niet eens te weten dat er Europese verkiezingen aankomen! Daarom kwamen zeven wijze staatsmannen, waaronder Verhofstadt en Dehaene, met een oproep op Europees en nationaal niveau om de publieke opinie te mobiliseren voor de Europese verkiezingen van juni en een echt debat te houden over waar het naar toe moet met Europa.

Ik ben het hier opnieuw hartstochtelijk mee eens en het is mooi dat Dehaene en Verhofstadt alle aandacht krijgen als Europese staatsmannen. Onlangs werd me tijdens een radio-interview gevraagd of ik er wel zeker van was of ik me in al dat mediageweld van voormalige eerste ministers staande zou weten te houden. Ik verwees naar de verkiezingen van 2004. Ook toen trokken Dehaene, Verhofstadt en ikzelf de Europese lijst. Ik heroverde mijn zetel met glans.

En enige zelfrelativering is me niet vreemd. Met een glimlach en een knipoog zei ik nog: "Straks kunnen de mensen écht kiezen: voor een staatsman die we weinig in het EP hebben gezien of voor een Staesman die zijn job als Europees volksvertegenwoordiger wel serieus neemt."

dinsdag 24 maart 2009

Echte bankiers huilen wel

We zijn deze week in het Europees Parlement in Straatsburg en het belooft weer een drukke en boeiende week te worden. Vanmiddag staat er een debat gepland met commissievoorzitter José Manuel Barroso en met de Britse premier Gordon Brown, ter voorbereiding van de G20-top, die op 2 april in Londen plaatsvindt. De leiders van twintig rijkste, en grote zich ontwikkelende landen willen in Londen een nieuwe financiële architectuur vormgeven.

De groenen pleiten hier al vele jaren voor! Een tobintax op de speculatie bijvoorbeeld, levert miljarden op. We presenteerden in oktober nog een alomvattend plan met doordachte maatregelen om de kredietluchtbel te voorkomen. En om maar één voorbeeld te noemen: in Frankrijk komt bij de komende verkiezingen voormalig onderzoeksrechter Eva Joly samen met Daniel Cohn-Bendit op. Bij haar legendarische onderzoeken naar de enorme corruptie en fraude rond oliebedrijf Elf Aquitaine en Total stootte ze niet zelden op allerlei bankgeheimen, al dan niet in belastingparadijzen...

Maar goed, nu is het crisis en wil Gordon Brown plots snelsnel de financiële architectuur hertekenen...Dat is op zich zeer noodzakelijk, maar het was overigens wel dezelfde Brown die een paar jaar geleden als minister van Financiën allerlei waarschuwingen over ontsporingen in de City - samen met Wall Street hét hart van de financiële orgie - negeerde. En nu wil hij dan geschiedenis schrijven. Misschien zou het goed zijn als Brown eens eerst een 'mea culpaatje' slaat? President Obama komt ook en toont opnieuw dat hij het nieuwe soort van leiderschap inhoud geeft: 'Ik weet dat Amerika een deel van de verantwoordelijkheid draagt voor de rotzooi waar we in zitten. Maar ik weet ook dat we niet hoeven te kiezen tussen een chaotisch en keihard kapitalisme en een onderdrukkend door de overheid geleide economie. Dat is de valse keuze die niet in het belang is van ons volk of van welk volk dan ook.'

Kijk, voor een Amerikaanse president zijn dat best historische woorden en vergeleken met de Tsjechische president Vaclav Klaus (Tsjechië is nu EU-voorzitter), een groot fan van 'Reagonomics' en Maggie Thatcher, haalt Amerika momenteel Europa links in!

Maar goed, de G20 in Londen dus. Nogmaals: we zijn als groenen uiteraard niet tegen hervormingen, maar hebben zo het gevoel dat er nu even dringender zaken zijn: het helpen (her)opstarten van midden- en kleinbedrijf. Het stimuleren van innovatie en groene technologieën. Het tekenen van een nieuwe energievoorziening voor Europa. Plannen van nieuwe tracés voor openbaar vervoer. Aandacht voor de voedselcrisis en stijgende hongersnood. En het is een feit dat we banken nodig hebben voor kredietverstrekking, zoals Obama schrijft, 'het levenselixir' van een groeiende wereldeconomie.

Maar ik vrees dat er nog een mentaliteitsomslag moet plaatsvinden in financiële middens. En daar heb ik nog weinig van gemerkt. Niet zo verwonderlijk, want de jarenlange bonanza op Wall Street had natuurlijk niets meer te maken met levenselixir, maar met pure heroïne. De hele financiële wereld leefde in een artificiële bubbel en was verslaafd aan snelle winst en rommelkredieten. Het duurt nu eenmaal een tijdje om af te kicken. Maar op zijn minst zouden de managers in de financiële wereld een wat bescheidener houding mogen aannemen. Toen in Nederland een bankier - Flirs Deckers van Van Lanschot-Bankiers - zich op 16 maart publiekelijk excuseerde voor zijn rol in de kredietcrisis, was dat meteen voorpaginanieuws.

Bankiers en managers, die moeten zich gewoon maar eens even beheersen - zoals Obama bij Leno zei "enough is enough" - en gewoon hun werk doen, ten dienste van de reële economie. Ook dit maakt deel uit van onze Green New Deal.

maandag 23 maart 2009

De zevende dag is (g)een rustdag

Na een helse week had ik heel stiekem toch gehoopt om zondag eens een beetje uit te slapen. Neen dus, de redactie van de Zevende Dag belde voor een debat over de Europese Top met mijn Europese collegae Belet, Van Lancker en Sterckx. Maar uiteraard neem ik dat soort uitnodigingen ook wel met plezier aan. De ruimte die Europese politiek in de Vlaamse media krijgt is helaas minimaal, dus grijp ik elke kans!

Na afloop heb ik er een goed gevoel over. Het was een redelijk debat en ik kreeg zowaar gelijk van mijn liberale collega Sterckx, toen ik de essentie van de visie van de Europese Groenen uiteenzette. Ons strijdpunt voor de verkiezingen van 7 juni: de Green New Deal.

Het debat in de Zevende Dag ging erover of Europa genoeg doet om de financieel-economische crisis te bestrijden. Ik vind van niet. Het is duidelijk dat Europa, net als de VS, veel meer en vooral ook gecoördineerd moet investeren in de economie. Dit om de crisis te beperken en om voldoende jobs te behouden. Maar om dat te doen moet je dus niet miljarden pompen in industrie van het verleden maar vooral ook miljarden in groene technologie van de toekomst. Duitsland doet dat al jaren en creëerde zo, mede dankzij slimme wetgeving, maar liefst 1,3 miljoen nieuwe jobs. Dit is groene realiteit!

We moeten bijvoorbeeld de recyclage-industrie en het isoleren van huizen via innovatieve, kleine en middelgrote bedrijven nieuw leven inblazen. Dat zijn arbeidsintensieve industrieën én het is goed voor het milieu. En dat is precies het mooie aan het concept van de Green New Deal: door groene investeringen investeer je in nieuwe en duurzame jobs, je doet iets concreets aan de CO2-uitstoot en dus het klimaatprobleem.

Ook de Verenigde Staten onder president Obama, de Verenigde Naties (UNEP) en tal van vooraanstaande economen en internationale politici als Al Gore (en zelfs de Chinezen!) zitten steeds meer op deze groene lijn! Alleen in Europa lijken de grote politieke families het maar niet te begrijpen.... Zowel wat betreft de omvang van het economisch herstelplan als het bestrijden van het klimaatprobleem via investeringen in duurzame, groene technologie, wordt de Europese Unie links voorbijgestoken door de VS en China. Dat blijkt ook uit nieuwe studies van het Duitse Wuppertal Instituut en de HSBC bank. (zie ook mijn website). Terwijl de Green New Deal een visionair plan is van de Europese groenen (New Economic Foundation, NEF), pikken alleen de Amerikanen en Aziaten die visie op. Het is echt treurig gesteld met de kwaliteit van de huidige Europese leiders.

Maar goed, even genoeg politiek, het weekend begint nu echt. Straks om 14.30 uur ga ik voetbal kijken: Olvac tegen Familia. Mijn oudste zoon speelt bij de eerste ploeg van Olvac. Eens kijken of ze het halen tegen de leider in hun reeks.