Elke persoon met een beetje inzicht in of kennis van opvoeden weet het: wil je dat iemand bepaald gedrag overneemt, kun je dat gedrag zelf het beste ook tonen in plaats van erover te spreken. Ofwel: 'Action speaks louder than words'. Dus als je als politici goed gedrag van burgers wil stimuleren, dan moet je zelf goed bestuur én deugdelijk beheer van collectieve middelen nastreven. En dan hoor je voor jezelf net iets strenger te zijn dan wat je van anderen eist. In politiek PR-jargon heet dat 'lead by example'. Klinkt allemaal logisch, denkt u wellicht, maar uit wat ik de laatste maanden meemaakte in het Europees Parlement, blijken dit soort vanzelfsprekendheden niet voor alle politieke families te gelden.
In het Europees Parlement werk ik al ruim tien jaar voor de commissie budgetcontrole. Tien jaar geleden viel de Europese Commissie onder voorzitter Jacques Santer. Oorzaak? De Europese bestuurders konden onvoldoende aantonen dat zij Europees belastinggeld goed beheerden, noch dat zij goed zicht hadden op fraude, nepotisme en ander gesjoemel. Het EP stelde zich toen terecht principieel op en het dagelijks bestuur van de EU mocht zijn koffers pakken. Sindsdien is er veel verbeterd, maar het kan altijd beter. Bijvoorbeeld op het vlak van transparantie.
Intussen ben ik vice-voorzitter van die commissie budgetcontrole en werd ik opnieuw belast met het opstellen van een rapport over de begroting van het EP zelf. Ik moest nagaan of de middelen goed zijn uitgegeven en op welke manier er verbeteringen mogelijk zijn. Mijn ontwerprapport over de wijze waarop het EP vorig jaar met het budget van 1,4 miljard euro is omgegaan, vermeldt een aantal hiaten in het financiële management. Samen met collegae maakte ik dus een kritisch rapport. Niet omdat er veel fraude is of alles misloopt, maar omdat er verbeteringen mogelijk zijn en omdat het EP als democratische vertegenwoordiging altijd andere EU-instellingen de maat neemt en ter verantwoording roept. Dan moet je jezelf bij uitstek heel kritisch in de spiegel kunnen kijken. We maken zeer kritische rapporten over de begrotingen van de Commissie en de Raad, maar over ons eigen huis mag dat blijkbaar niet. Dan ben ik plots een nestbevuiler. Lead by example?
Op 5 mei werd mijn rapport over het financiële huishouden van het parlement gestemd, maar al enkele weken geleden bleek dat de grootste politieke families, socialisten en vooral christendemocraten, het niet zullen steunen, tenzij in flink verminkte vorm. Mij wordt verweten dat ik een te negatief beeld schets, dat ik daarmee eurosceptici in de kaart speel en dat ik heiliger dan de paus wil zijn.
"De toon is veel te negatief. Hij gaat veel te ver in zijn kritiek en slaat een bijna eurosceptische toon aan", zo reageerde Ivo Belet (CD&V) aan Belga. "Er zijn de voorbije jaren veel zaken ten goede gebeurd. Er is werk gemaakt van een statuut voor de Europarlementsleden en hun medewerkers en de terugbetaling van de onkosten is grondig aangepakt. We moeten zelfs oppassen dat we geen bureaucratische moloch worden".
Ik beweer ook niet dat er geen zaken ten goede zijn veranderd! Maar dat gebeurde meestal nadat er kritische rapporten verschenen. Het gaat mij niet over schandalen. Ik heb er ook geen gevonden. Ik wil het parlement alleen beter beschermen tegen eurosceptische aanvallen. Want zelfs de kleinste dingetjes zorgen hier meteen voor grote imagoschade.
Het tragische aan dit soort kritiek van de twee grote politiek families, is dat zij het subtiele verschil tussen euroscepticisme en zelfkritiek niet willen zien. Zij zijn het die door hun opstelling juist zuurstof geven aan eurosceptici. Ik ben kritisch over de EU omdat we het alleen door maximale openheid en echte transparantie het gras voor de voeten van eurosceptici kunnen wegmaaien. En uiteraard omdat Europese belastingbetalers dat verdienen. Eurosceptici zijn kritisch op de EU omdat ze de EU willen afbouwen, ik ben al vele jaren kritisch omdat ik de EU wil versterken.
Want waren de zaken die ik voorstelde nu zo radicaal? Hoegenaamd niet. Zo wil ik een grotere controle op de top van de administratie van het EP. De secretaris-generaal, een Duitse christendemocraat, maakt zijn eindverslag over de begroting op basis van de jaarverslagen van de directeurs-generaal. Dat gebeurt nu strikt op basis van vertrouwen. Ik wil meer checks and balances, een second opinion zeg maar. In elke organisatie is het immers logisch dat leidinggevenden niet zichzelf moeten controleren. Daar kunnen vodden van komen. Het pensioenfonds spekt de zakken van politici die toch al ruim vergoed worden voor hun werk, maar leed fors verlies. En ik wil niet dat het EP dit tekort van 121 miljoen euro gaat opvullen. Een meerderheid van het EP stemde hier ook al tegen, maar het Bureau (waarin de voorzitter, de ondervoorzitters en de quaestoren zetelen) trekt zich daar niets van aan.
Het echte, achterliggende probleem is macht. What else? De grote politieke families en de topambtenaren in het EP houden elkaar voortdurend de hand boven het hoofd. De meeste directeurs-generaal danken hun post aan hun eerdere carrière in de politieke fracties, niet aan hun bekwaamheden of verdiensten.
En wat antwoordde Belet? "Dit is nu eenmaal een politiek huis waar de fracties de dienst uitmaken. Uiteraard moeten er examens zijn, maar het is normaal dat bij topfuncties naar een politiek evenwicht wordt gestreefd. We moeten niet maagdelijker dan de Maagd Maria proberen zijn".
Beste Ivo en andere volgelingen van de zoon van de Maagd Maria: het argument dat nu eenmaal de fracties de dienst uitmaken, en dus de EVP als grootste het meeste. Dezelfde EVP die het al vele jaren jaren moreel en ethisch verantwoord vindt om talloze babes van Silvio Berlusconi in haar midden te dulden, de partij van een politiek leider die rechters wil ontslaan omdat ze zijn enorme financiële gesjoemel uitpluizen. En waarom vindt de EVP dat goed? Om de grootste fractie te kunnen blijven en zo de dienst uit te kunnen maken. En dan vinden Belet c.s. het eurosceptisch als ik de transparantie en verantwoording binnen het EP wil vergroten? Kijk eens lang in de spiegel en antwoord dan nog eens op de vraag wie voedt hier het cynisme over Europese politiek?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten